Bosna Hersek’teki Sırpların lideri Milorad Dodik’in “bağımsız ordu kuracağını” ilan etmesinden sonra Balkanlar’da iç savaş endişesi arttı. Bosna’daki Sırplar, Hırvatlar ve Boşnaklar, Türkiye’den yardım ve destek beklentilerini Cumhurbaşkanı Erdoğan’a iletti.
Bosna Hersek’te genel seçimlere yaklaşık 1 yıl kala siyasi kriz derinleşti. Ülkedeki hassas dengeler rakiplerin sert söylemleriyle sarsılmaya başladı. Son olarak Sırp Lider Milorad Dodik’in 3 Kasım’da verdiği, “Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlık ilanı” mesajı ve 7 AB üyesinin “Sırpların bağımsızlığını desteklediği” gibi çıkışları, ülkede Dayton Anlaşması’nın sonunun geldiğini ve yeni savaş ihtimalini öngören yorumları arttırdı. Sırp askerlerin kendi ordularını kurmaya hazırlandıkları iddiaları, ülkedeki Müslüman halk nezdinde de büyük kaygı yarattı.
YOĞUN DİPLOMASİ
Bosna Hersek’teki gelişmelere; Sırbistan ile Kosova arasında tırmanan gerginlik, Arnavutluk’un Kosova ile “birleşebiliriz” yönündeki açıklamaları da eklenince Balkanlar’ın geneline sıçrayabilecek bir gerilim ihtimaline karşı Türkiye’nin bölgeye yönelik duyarlılığı arttı. Türkiye bölge ülkeleri ve Bosna Hersek’teki taraflarla diplomasiyi yoğunlaştırdı.
TÜM TARAFLARLA TEMAS
Balkan ülkeleri bölgede barış ve istikrarın devamında Türkiye’yi rol oynamaya çağırırken, Bosna Hersek’te Sırplar, Hırvatlar ve Boşnaklar, Türkiye’den yardım ve destek beklentilerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a iletti. Geçtiğimiz hafta Bosna Hersek Halklar Meclisi Başkanlık Divanı Üyesi Bakir İzetbegoviç Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü.
BARIŞ VE İSTİKRAR TOPLANTISI
Yine seçimlerde Hırvatlara ayrılan Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeliğini tek başına kazanmayı hedefleyen Bosna-Hersek Hırvat Demokrat Birliği (HDZ BİH) Başkanı Dragan Çoviç ile diğer liderlerin de Erdoğan’a mektup yazdıkları bildirildi. Erdoğan, sıklıkla görüştüğü Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile geçtiğimize eylül ayında Vahdettin Köşkü’nde gerçekleştirdiği baş başa görüşmede, Balkanlar’da barış ve istikrarın korunması konusunda istişarelerde bulunmuşlardı.
BİZ ÇABA SARF EDİYORUZ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı açıklamada, AB ve Avrupa ülkeleri Türkiye’yi Balkanlar’da rakip olarak görse de Balkan ülkeleri ve Bosna Hersek’teki tüm tarafların Türkiye’den destek beklediğini ifade ederek, “Dodik de diyor ki: ‘Avrupa’ya gerek yok, Türkiye bu işi yapsın.’ Niye? Biz objektif yaklaşıyoruz. Niye? Buranın barışı, istikrarı için çaba sarf ediyoruz, ekonomik kalkınması için çok çaba sarf ediyoruz, yardım ediyoruz” demişti.
Adım adım kriz
- Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Sırp üyesi Milorad Dodik’in 3 Kasım 2021’de yaptığı “Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan edeceği” yönündeki ayrılıkçı açıklaması krizi derinleştirdi. Dodik’in ayrılıkçı açıklamalarında daha da ileri giderek “7 AB ülkesinin Sırpların bağımsızlığını desteklediği”ni iddia etmesi, Dodik’in yeni devlet kurmasına yönelik hamleler olarak değerlendirildi. Ülkede, Sırp askerlerinin kendi ordusunu kuracakları iddiası da savaşta 1992-1995 savaşında en büyük acıları yaşayan ülkedeki Müslüman halk üzerinde büyük tedirginliğe neden oldu. Dodik’in ayrılıkçı söylemlerinin yanısıra Sırp ve Hırvat liderliklerin Dayton Anlaşması’nın kurduğu ortamı kendi lehlerine bozma gayretleri karşısında BM Güvenlik Konseyi toplandı. Dayton Barış Anlaşması’nın uygulanmasındaki ilerlemenini gözden geçirildiği toplantıda, ülkedeki AB öncülüğündeki istikrar gücünün süresini 1 yıl daha uzatma kararı alındı, NATO’nun ülkede bulunma yetkisi de bir yıl süreyle yenilenmiş oldu.
