Kazakistan'ın başkentinde 20-21 Haziran'da Astana görüşmelerinin 20. turu yapıldı. Rusya, Türkiye ve İran, görüşme sonunda ortak bildiri kabul etti. Türkiye, Rusya ve İran, Suriye'nin kuzeydoğusundaki (PKK/YPG) gayri meşru öz yönetim girişimleri ve terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemlerini kınadı. Üçlü ortak bildiriye göre Rusya, Türkiye ve İran, Ankara ile Şam arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik yol haritası hazırlamak ve İdlib'deki gerilimi azaltmak için aktif çabalarına devam edecek.
Astana toplantısında, Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesi için yapılan istişarelerde yol haritasının hazırlanmasına ilişkin ilerleme tartışıldı.
Taraflar, Suriyelilerin güvenli, gönüllü ve onurlu dönüşlerinin sağlanması için Suriye içinde gerekli koşulların oluşturulmasının gerekliliğini kaydetti.
'İdlib'deki durumun normalleşmesi için çabalar sürecek'
Bildiriye göre İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki durumu etraflıca istişare eden taraflar, insani durum da dahil bölgedeki durumun sürdürülebilir şekilde normalleşmesi için çabaları sürdürme konusunda mutabakat sağladı. Üç ülkenin bakan yardımcıları, İdlib'le ilgili tüm mevcut anlaşmalar eksiksiz olarak yerine getirilerek sahada sükunetin korunması gerektiğinin altını çizdi.
'Terörle mücadelede işbirliği sürecek'
Taraflar, Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü bozmayı amaçlayan ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden sınır ötesi saldırılar ve sızmalar da dahil terörle ve ayrılıkçı planlarla mücadelede işbirliğini sürdürme kararlılıklarını vurguladı.
'Suriye'nin kuzeyiyle ilgili tüm anlaşmalar eksiksiz olarak yerine getirilmeli'
Sivil altyapı tesislerine ve yerlerinden olan Suriyelilerin kaldığı kamplara yönelik saldırılar da dahil Suriye'nin çeşitli bölgelerinde farklı isimlerle faaliyet yürüten terör örgütlerinin ve onlarla bağlantılı grupların eylemlerini kınayan taraflar, Suriye'nin kuzeyiyle ilgili tüm anlaşmaların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerektiğini kaydetti.
19 Temmuz 2022 tarihli Üçlü Zirve Ortak Bildirisi'nde kararlaştırıldığı gibi Rusya, Türkiye ve İran liderleri arasındaki bir sonraki zirvenin Rusya'da düzenleneceğine dair mutabakatın da anımsatıldığı bildiride, Astana görüşmelerinin 21. turunun 2023'ün ikinci yarısında yapılması konusunda anlaşmaya varıldığı ifade edildi.
- Ortak Bildiri’de taraflar, Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğüne yönelik güçlü taahhütlerine, Astana Süreci'nin Suriye meselesinin barışçı çözümünde öncü rolüne vurgu yapmış, sınır ötesi saldırılar ve sızmalar dahil olmak üzere, komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı mücadeledeki kararlılıklarını kaydetmişlerdir.
- Taraflar, Suriye’de faaliyet gösteren terör örgütlerinin farklı isimler ve uzantılar altında artan varlığı ve saldırılarını kınamış, terörle mücadele bahanesiyle hayata geçirilmeye çalışılan gayrı meşru, sözde “öz yönetim” teşebbüslerinin kabul edilemez olduğunu kaydetmiş, Suriye’nin kuzey doğusundaki ayrılıkçı yapının ihlallerini kınamış, bu girişimler dahil olmak üzere terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemlerinden duyulan rahatsızlığı ifade etmişlerdir. Suriye’nin kuzeyine ve ayrıca İdlip’e ilişkin tüm düzenlemelerin fiilen uygulanmasının önemine dikkat çekmişlerdir.
- Taraflar, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı uyarınca, Suriye ihtilafında siyasi çözüm sürecinin ilerletilmesine bağlılıklarını teyit etmiş, bu çerçevede, Anayasa Komitesi’nin müteakip turunun biran evvel gerçekleştirilmesi hususunda çağrıda bulunmuşlardır.
- Taraflar, 6 Şubat depremlerinin yarattığı ağırlaşan insani durumdan duyulan endişeyi dile getirerek, insani yardımların Suriye’nin bütününe yönelik olarak kesintisiz bir şekilde sürdürülmesinin önemini vurgulamış, bu bağlamda BM sınır ötesi mekanizmasına ilişkin 2672 sayılı BMGK kararı temelinde insani yardımların artırılarak devamının önemine vurgu yapmışlardır.
- Taraflar, Suriyelilerin ülkelerine güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşlerinin sağlanması için Suriye içinde gerekli koşulların oluşturulmasının ve bu dönüşlerin kolaylaştırılmasının gerekliliğini kaydetmişlerdir.
- Toplantı vesilesiyle, Astana Süreci’nin gözlemci üyeleri ve BM kuruluşları ile ikili görüşmeler de yapılmıştır.
