Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) konusunda sona gelindi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, EYT düzenlemesini açıklayarak "Emeklilik hakkının kullanılması hususunda herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacaktır." dedi. Çalışanların EYT konusunda merak ettiği birçok konu var. Prim gün sayısı eksik olanlar doğum borçlanması yaparak, EYT düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağını sorguluyor. Peki doğum borçlanması yaparak erken emeklilikten yararlanılır mı? İşte Emelilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi ile kimler emekli olacak, EYT kimlere vuracak, kapsayacak? haberin detayları.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "2 Milyon 250 bin vatandaşımız emekli olma hakkına kavuşuyor. Herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacaktır" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar:
Ülkemizdeki sosyal güvenlik sisteminin makul seviyeye getirilmesi konusunda çok adım atmış bir ülkeyiz.
Kamu bütçesinde büyük yük bindiren sosyal güvenlik sistemimizi yönetilebilir bir hale getirilmesi için çok çalıştık.
Elbette her düzenleme beraberinde yeni tartışmaları getirdi. Bunlardan biri de 1999 düzenlemesine göre emeklilikte primi doldurduğu halde yaşı bekleyen çalışanların talebidir. Prensip olarak çalıştığı dönemden daha uzun bir süre maaş almanın sürdürülebilir olmadığına inanıyoruz. Ülke ekonomimize yük bindirmemek için uzunca süre buna sıcak bakmadık.
85 milyonun geleceğini düşündüğümüz için konuyu ölçüp biçmeden taahhüt altına girmek istemedik.
Küresel krizin ülkemize etkileri sebebiyle vatandaşımızın yanında olduğumuzu asgari ücret, memur maaşı ve emekli maaşıyla gösterdik.
Bugün de emeklilikte yaşa takılanların sorunlarını çözme yoluna gidiyoruz. Sistemi tartışmadan arındıracağımıza inanıyorum.
Her konuda olduğu gibi bu düzenlemeyi de milletimiz için yapıyoruz. Tekrar hatırlayacak olursak, emekli olmak için prim günü, sigortalılık süresini ve yaşı tamamlamak gerekiyor. Yaptığımız düzenlemeyle ilk iki şartı baz alıyoruz. Her yıl istihdamına 1 milyon kişi ekleyen bir ülke olarak dengeyi korumayı başarıyoruz. 2 milyon 200 bin vatandaşımız da emekliliğe kavuşuyor. Hetrhangi bir yaş sınırı istenmeyecektir. BOrçlanma işlemleri de zaten başlatıldı. Yeni düzenleme ile sistemin mali yükünü dengeleyecek çalışmaları da yaptık. Hemen emekli olmak istemeyenler için ayrı bir düzenleme hazırlıyoruz.
İşveren için kredi desteği yapılacak. Her vatandaşımızın emeğine ihtiyacımız var. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edecek vatandaşlarımız için düzenleme getiriyoruz.
EYT ile ilgili düzenlemenin hal sahiplerine hayırlı olmasını diliyorum."
EYT emeklilik yaşı, çalışma yılı emeklilik gün sayısı nedir?
- İlk sigortalı olduğu tarih 1999 yılının eylül ayından önce olanlar, emeklilikte yaşa takılıyorlar.
- 1999’un eylül ayında sosyal güvenlik sisteminde yapılan değişiklikle sigortalılık süresi ve prim gün sayısına ek olarak emeklilik için yaş şartı getirildi.
- Emekli olabilmek için emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlar için 58, erkek çalışanlar için 60’a çekildi ve prim gün sayısı da 7 bin güne çıkarıldı.
- Bu kişiler çalışma yılını ve prim gün sayısını doldursalar da emeklilikte yaşa takıldılar.
EYT ile kimler hemen emekli olacak?
- İlk sigortalı olduğu tarih eylül 1999’dan önce olup da çalışma yılını ve prim gün sayısını dolduranlar; yeni düzenlemeden yararlanarak, emekliliğe hak kazanacak.
EYT ile kim ne zaman emekli olacak?
- Bakan Bilgin’in açıklamasına göre de düzenleme aralık ayında Meclis’e gelecek ve yasalaştıktan sonra da2023’ün ocak ayından itibaren uygulanmaya başlanacak. EYT’liler, gelecek yılın başından itibaren emekli olabilecek.
EYT den yararlanmak için geçmişe yönelik borçlanma hakkı olacak mı?
Primleri eksik olan ve 5000 güne tamamlayamayacak EYT’lilerin durumu kritik.Bu kişiler doğum ve askerlik borçlanması ile kendilerini emekli yapabilecek.
Primleri eksik olan ancak borçlanma yöntemiyle emekli olabilecek kişilerin de başvuru için acele etmesi gerekiyor. Kadınlara doğum, erkeklere ise askerlik borçlanması imkanı tanınıyor.
Doğum borçlanması emeklilik tarihini öne çeker mi?
Örneğin, Eylül 1999 sonrası sigorta başlangıcı olan kadın çalışan doğum borçlanması yaparak sigorta başlangıcını 1999 Eylül öncesine çekebilir mi?
Hayır; çekemez. Doğum borçlanması; doğumdan önce sigorta girişi olan kadın çalışanlara tanınan bir hak. Bu sayede prim gün sayısı eksik olan kadın çalışanlar, doğum sonrası çalışamadığı süreleri borçlanarak, bu sürelerdeki eksik prim gün sayılarını tamamlayabiliyor. Bu durum da işe giriş tarihini öne çekmiyor.
Askerlik borçlanması yaparak EYT’den yararlanılır mı?
Askerlik borçlanması EYT’li sayılır mı, eksik primi askerlik borçlanması ile tamamlasam EYT’de emekli olabilir miyim? TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Kılıç, aralık ayında Meclis'e sunulması beklenen EYT düzenlemesiyle ilgili izleyicilerden gelen soruları yanıtladı.
- Bakanlık 8 Eylül 1999'a işaret ediyor. Sigorta öncesi askerliği borçlanırsa başlangıç öne gider. 550 gün kadar geri çeker, 1998'in ortalarına gider. EYT düzenlemesinden yararlanır.
- Asgari ücrette artışa paralel olarak borçlanma miktarları da yükselecektir. Bundan da etkilenmemesi için borçlanma yapılıp EYT kapsamına girilmesinde fayda var.
- Elbette edebilir. Emeklilik kararı kişiye ait bir karar. Eğer EYT kapsamına girmiş iseniz emekli aylığınızı bağlamanız için o işyerinden ayrılmanız gerekecek. Kişi ve işletme açısından kıdem tazminatı ortaya çıkıyor. Ayrıldınız, tekrar aynı yerde devam etmek isterseniz Sosyal Güvenlik Destek Primi ödenerek devam edebilirsiniz.
Yasa çıkmasa da 56 yaşında emekli olabilir. Yasa çıkarsa EYT kapsamında.
Staj mağdurları konusunda bir bilgi var mı?
Şu an için görünen bir çalışma yok, Bakanlık da ifade etti. Onların da bu dönemi sayılırsa bu mağduriyet de giderilmiş olur. Basında 212 ile çalıştım, 2000 öncesinde de çalışmam var, 8 Eylül tarihini bir ay ile kaçırıyorum. Basındaki yıpranmayla öne çekip EYT'den yararlanmam mümkün mü?
2000 yılı öncesinde fiili hizmet zammıyla çalışmışsa yıpranma süresi başlangıcı geri çeker. Bir ay geri çekeceği için EYT hakkından faydalanabilir.
Askerlik ya da doğum borçlanması yaparak EYT düzenlemesinden yararlanabilecek mi?
Hürriyet yazarı Noyan Doğan da borçlanma yapılarak EYT ile emeklilik hakkını elde edilip edilmeyeceğine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
“Prim gün sayısı yeterli olmayanlar, askerlik ya da doğum borçlanması yaparak EYT düzenlemesinden yararlanabilecek mi? Düzenlemede, borçlanma hakkı tanınıp tanınmayacağı net değil. Prim gün sayısı, çalışma yılı şartlarını yerine getirip de sadece yaşa takılanlara yönelik bir düzenleme olacağı için borçlanma hakkı tanınmayabilir. Ama bu gibi kişilere bir öneride bulunayım. EYT düzenlemesi çıkmadan önce askerlik ya da doğum borçlanması yapabilirsiniz.
Düzenleme çıktıktan sonra eğer borçlanma hakkı tanınmazsa borçlanma bedelini Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) iade alabilirsiniz. Kişilerin bu hakkı var. Burada kritik nokta; emekli aylığı bağlanmadan önce iade alınabilecek olması. Emekli aylığı bağlanmadan önce askerlik, doğum ve yurtdışı borçlanması yapanlar, borçlanma bedelinin iadesini talep edebilir ve ödedikleri parayı geri alabilirler.”
Askerlik borçlanması emekliliği ne kadar aşağıya çeker?
Sigorta başlangıcından önce yani çalışamaya başlamadan önce askere gittiyseniz askerlik borçlanması ile sigorta başlangıç tarihiniz borçlanacağınız gün sayısı kadar erkene çekilir ve bu da emeklilik yaşını etkiler. Ancak sigortalıyken askere gittiyseniz borçlanma sadece prim gün sayınızı etkiler, emeklilik yaşını öne çekmez.
Askerlik borçlanması ne kadar?
Askerlik borçlanması yapacak kişi borçlanacağı sürelere ilişkin prim tutarlarını kendisi belirler ve kendi cebinden öder. 2021’de askerlik borçlanması günlük en düşük 38,15 TL, en yüksek ise 286,20 TL olarak belirlenmişti. 2022 asgari ücretinin belirlenmesiyle askerlik borçlanması da en düşük 57.15 TL en yüksek 429 TL oldu.
Askerlik borçlanması nereye yapılır, nasıl ödenir?
Askerlik borçlanması, borçlanılabilecek sürelere ilişkin primlerin SGK'ya ödenmesi ile yapılır. Askerlik borçlanması yapmak isteyen sigortalı, SGK'ya askerliğini yaptığını gösterir belgelerle birlikte başvurur ve yalnızca bu sürelerin primlerini ödeyerek borçlanma yapar.
Askerlik borçlanmasına hangi süreler dâhildir?
- Er veya erbaş olarak silahaltında geçen süreleri,
- Yedek subay okulunda geçen süreleri,
- Türk Silahlı Kuvvetleri hesabına okuyanların, istekleri dışında, disiplinsizlik veya başka bir nedenle ayrılmaları halinde, harp okulu veya yüksekokulda geçen süreleri,
- Kendi hesabına okuduktan sonra TSK veya Emniyet mensubu olanların, normal öğrenim süreleri askerlik borçlanması kapsamındadır.