Başta sağlık çalışanları olmak üzere çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunmasını sağlayan yıpranma payının tekrar gündeme gelmesi torba yasa ile ön plana çıktı. Peki, yıpranma payı nedir? Yıpranma hakkı ne demek? Yıpranma payı hangi mesleklerde geçerlidir?
Başta sağlık çalışanları olmak üzere çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunmasını sağlayan yıpranma payının tekrar gündeme gelmesi torba yasa ile ön plana çıktı.
Yıpranma payı nedir?
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
Türkiye’de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK’da, Emniyet’te, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda, basın ve gazetecilikle, TRT’de görev yapanlarla TBMM’de yasama organı statüsünde çalışanlar.
- Basında yer alan iddialara göre sağlık sektöründe çalışan kişilere de yıpranma payı geliyor. Buna göre; sağlık personelleri ağır işte çalışan personel gibi 60 günlük yıpranma hakkı elde edecek.
Yıpranma payı olan meslekler
- Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
- Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
- Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
- Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
- Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
- Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
- Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
- Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
- Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
- Su altında çalışanlar 60 gün
- Türk Silâhlı Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler 90 gün
- Emniyet ve MİT mensupları 90 gün
- İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar 60 gün
- Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışan gazeteciler 90 gün
- TRT’de Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışanlar 90 gün
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammı alıyor.
