Erken emeklilik, emekli olmayı bekleyen insanların önemli beklentileri arasında yer alıyor. Çalışanların erken emekli olabilmelerini sağlayan bazı fırsatlar var. Hangi meslekler erken emekli olabilir, kimler erken emekli olur gibi soruların yanıtları haberimizde.
5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı bazı istisnalar dışında kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş olarak belirlenmiştir. Emeklilik bulunulan statü, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaşa göre değişkenlik gösteriyor. Erken emekliliği sağlayan işleri ve meslekleri açıklayalım.
Erken emekli eden işler
Aşağıda belirtilen işlerde çalışanlara fiili hizmet zammı uygulanarak çalıştıkları sürenin belirli bir oranı ilave hizmete sayılıyor. Belirli bir kısmı da emeklilik yaş hadlerinden düşürülüyor. Kurşun ve arsenik işleri, yangın söndürme işlerinde çalışanlar, cam fabrika ve atölyeleri, cıva üretimi işleri sanayii, çimento fabrikaları, kok fabrikalarıyla termik santraller, alüminyum fabrikaları, demir ve çelik fabrikaları, döküm fabrikaları, asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler, yeraltı işleri, radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler, su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler.
Erken emekli eden meslekler
Aşağıda belirtilen mesleklerde çalışanlara fiili hizmet zammı uygulanarak çalıştıkları sürenin belirli bir oranı ilave hizmete sayılıyor. Güneş'ten Arif Temir'in yazısına göre, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde çalışanlar, emniyet ve polis mesleğinde çalışanlar, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda çalışanlar, Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda basın kartı sahibi olmak suretiyle haber hizmetinde fiilen çalışanlar. Cezaevlerinde çalışan görevliler.
Erken emeklilik süresi
İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olanlar ile haklarında 5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlanacaklar hakkında fiili hizmet süresi zammı olarak eklenecek azami süre 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren bu tarihten önce görevde bulunanlar dahil 5 yıla düşürülmüştür. Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, emniyet ve polis mesleğinde görevli personel ve MİT personelinin azami yararlanacağı süre 8 yıldır. Maden ocakları, kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar ise süre sınırlamasına tabi değil. Fiili hizmet süresi zammının emeklilik yaşından düşülebilmesi için ölüm ve maluliyet halleri hariç yeraltı işlerinde çalışan sigortalılar için en az 1800 gün, diğer sigortalılar için ise en az 3600 gün anılan işyeri ve işlerde çalışmış olmaları gerekiyor. Bu fiili hizmet süresi zammının üç yıldan fazla olmamak üzere yarısı emeklilik yaşından indirilmektedir.
İş müfettişlerine yıpranma payı
Müfettişlerinin teftiş ettikleri yerlerin çalışma yer ve koşulları her zaman iyi olmayabiliyor. Müfettişler görevleri gereği yer altında/maden ocaklarında, tünellerde, çalışıyor. 5510 sayılı Kanunun 40.maddesinde fiili hizmet süresi zammı öngörülen bir çok iş/işyerlerini teftiş ediyor. Örneğin 5510 sayılı Kanuna göre, yer altında çalışanlar için fiili hizmet süresi zammı veriliyor. Ancak yer altında maden ocakları vb yerlerde çalışan işçilerin çalışma koşullarını teftiş eden ve denetleyen iş müfettişlerine fiili hizmet süresi zammı verilmiyor. İş müfettişlerine, görevleri gereği çalışma riskleride göz önünde bulundurularak fiili hizmet süresi zammı verilmesinde fayda var.
