Tarım ve Orman Bakanlığı, tarım arazilerinin boş kalmaması, işletmelerin büyümesi için “arazi bankacılığı”nı hayata geçiriyor. Bu kapsamda Van, Antalya, Trabzon, Bursa, Çorum, İzmir ve Şanlıurfa illerinde bölge çalıştayları yapıldı.
Atıl durumdaki tarım arazilerinin değerlendirilmesi ve toplam üretimde nitelikli artışı yakalamak için ‘Arazi Bankacılığı’ kuruluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı geçen yıl boş arazilerinin üretime kazandırılması ve tarımsal işletmelerin etkin çalışmasına yönelik karar aldı. Bu sistem ile Orta Vadeli Programda (2019-2021) tarım arazilerinin kullanımına ilişkin sorunları ortadan kaldırmak amaçlanıyor. Bakanlık, bu yıl atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması ve tarımsal işletmelerinin etkin çalışmasına yönelik arazi edinimi uygulamaları ve buna bağlı olarak arazi bankacılığı geliştirecek.
ATIL OLANLAR ÜRETİME KAZANDIRILACAK
Bakanlık bu kapsamda Van, Antalya, Trabzon, Bursa, Çorum, İzmir ve Şanlıurfa illerinde bölge çalıştayları gerçekleştirdi. Tarım arazilerin neden atıl bırakıldığını tüm paydaşlar birlikte değerlendirdi ve çözüm önerileri geliştirdi. Tarım arazilerinin atıl bırakılmasında sosyal, ekonomik ve mülkiyet kaynaklı birçok faktörün etkili olduğu ve bu faktörlerin bölgesel, il ve ilçe bazında değişiklikler gösterdiği tespit edildi. Çalıştayda, toplulaştırma yapılan ve arazilerin verimli olduğu sulu tarım alanlarında arazilerin daha kıymetli olduğu, daha kolay kiraya ve ortağa verilebildiği, kuru ve verimsiz alanlarda ise aksi durumun görüldüğü dile getirildi. Çalıştaylara katılan tüm katılımcıların ortak kanaati tarım arazilerinin miras ve alım-satım ile bölünmesinin durdurulmasından sonra toplulaştırma veya diğer alanlarda çok hisseli arazilerde hisselerin fiili kullanıcılara devri, işletme ölçeğinin büyütülmesi amaçlı arazi alım ve satışların teşviki ile atıl tarım arazilerinin kiracılık ve ortakçılık ile üretime kazandırılması büyük önem taşıyor.
AB ÜLKELERİNDE ÖRNEK UYGULAMA
Bakanlık, Avrupa ülkelerindeki arazi bankacılığının nasıl olduğunu da araştırdı. Gelişmiş AB ülkeleri, sadece arazi toplulaştırmasının tarımsal arazi yönetiminde tek başına yeterli bir araç olmadığını bunun arazi bankacılığı ile destekleniyor. Bakanlık, Hollanda, Almanya, İspanya ve Fransa’daki arazi bankacılığını inceledi. O ülkelerde arazi bankacılığı konusunda önemli örnekler bulunuyor. Hollanda’da, Tarım Arazileri İdaresi (SBL) arazi fonu bulunuyor. Devlet kuruluşu olan SBL, gönüllü olarak arazi satın alıyor. Arazi bankacılığı ve arazi toplulaştırması entegre çalışıyor. 1995 yılında Arazi ve Su Yönetimi Hizmetleri (DLG) kuruldu. DLG, bir projenin yürütülebilmesi için proje sahasında arazileri, yerel arazi fonu yoluyla alıyor, kullanıyor, kiralıyor ve satıyor.
- Fransa’da A.Ş. modeli
- Fransa, SAFER’ler(Arazi Amenajmanı ve Tarımsal Yerleşim Kurumu), Anonim Şirket niteliğinde kurumlardır. SAFER’ler, tarımsal yapıları ıslah etmek, işletmelerin topraklarını genişletmek ve toprağın tarımsal üretime sunulmasını sağlamak ve topraksızların topraklandırılmasını kolaylaştırmak ayrıca orman alanları ve çevresel koruma amaçlı projeler yapmak için çalışıyor. Kar amacı yok, ön alım hakkı var. Arazi alım satım işlemlerinde yüzde 6 komisyon alıyor, toprakları en fazla 5 yıl içinde devretmek zorundadırlar. Kırsalda, “yaşayabilir işletme” büyüklüğünü belirler ve bunu korur.
