Kıbrıs'ın 160 kilometre güneybatısında bulunan ve 'mega keşif' olarak nitelenen doğal gaz keşfinin belirsizliğini koruduğunu belirten Batılı uzmanlar, Türkiye olmadan doğal gaz rezervinin Avrupa'ya taşınmasının zor olduğunu belirtti.
İtalyan gazetesi Il Foglio'da Doğu Akdeniz gerilimi ve Kıbrıs açıklarda bulunan gaza ilişkin çarpıcı bir makale kaleme alındı. Rus Gazprom'un gaz tedariğinde yaptığı yeni kesintilerin itiş gücüyle dün gaz fiyatları rekor düzeye ulaştı ve megavat fiyatı 290 avroya aştı. ENI ve TOTAL'in Kıbrıs açıklarında yeni bir gaz yatağı keşfettiklerini ilan etmeleri dahi enerji piyasalarının duyduğu kaygıyı yatıştırmaya yetmedi. Gaz yatağı Cronos adını taşıyor ve İtalyan işletmenin sondaj ruhsatı bulunan alanlardan birisi olan ve Kıbrıs'ın 160 kilometre güneybatısında bulunan altıncı parselde yürütülen sondaj çalışmaları sırasında ortaya çıkarıldı.
"MEGA KEŞİF"İN DURUMU BELİRSİZ
İlk etapta yapılan tahminler 2.287 metre derinlikte bulunan 70 milyar metreküpü aşkın gazdan bahsediyor. Fakat daha ilk andan itibaren "mega keşif" olarak adlandırılan bu keşif hiç de öyle "mega" olmadığı gibi birtakım belirsizlikler de saklıyor.
Kıbrıs hala Ankara'nın talep ettiği bir toprak ve Türk Cumhurbaşkanı Ada'nın doğu sularının büyük bölümünde sondaj hakkı olduğunu savunuyor. Cronos'un bulunduğu altıncı parsel, teoride, Türkiye'nin üzerinde hak iddia ettiği münhasır ekonomik bölgeye dahil değil. Ancak bu, Avrupalılarla Türkler arasında sürtüşmelere engel olmak için yeterli olmayabilir. 2018 ve 2019 yıllarında yaşanan emsaller Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın kolay kolay seyretmekle yetinmeyeceğini anlatıyor.
- Bundan dört yıl önce Türk Deniz Kuvvetleri, ENI'nin kiraladığı Saipem 12000 adlı geminin Kıbrıs açıklarındaki üçüncü parselde sondaj yapmasına engel olmak için doğrudan müdahale etmişti. Olayın çok daha ciddi bir krize dönüşmesine ramak kalmıştı. Bir sonraki yıl, 2019'da, Türkler strateji değiştirdi ve güç gösterisinde bulundu.
"TÜRKİYE OLMADAN GAZ NAKLİ ZOR"
Bu şekilde Ankara, ENI ve TOTAL'in sondaj çalışmaları için özel izin sahibi oldukları bir başka parsel olan yedinci parsele Yavuz adlı araştırma gemisini göndermeye karar verdi. Uluslararası Siyasi Çalışmalar Enstitüsünün (ISPI) enerji güvenliği konusundaki kıdemli danışmanı Massimo Nicolazzi durumu şöyle açıklıyor:
"Türklerin müdahalesi olmadan Kıbrıs'tan gaz nakli yapmayı tahayyül etmek zor."
"Her ne kadar Ankara yeni gaz yatağının bulunmasıyla ilgili şimdiye dek herhangi bir açıklama yapmamış olsa da Türkiye'nin müdahalesi Kıbrıs'ın sularında sondaj düzeyinde olabilecek tüm gelişmeleri zorlaştırıyor."
AVRUPA'NIN ENERJİ BAĞIMSIZLIĞI LEFKOŞA'DA GEÇMİYOR
Kısacası Avrupa'nın enerji alanındaki bağımsızlığının yolu Lefkoşa'dan geçmiyor. Ellinas şöyle açıklıyor:
"En azından şimdilik, son dönemde yapılan keşiflere rağmen gaz ihracatı için uygun bir sistem henüz Ada'da mevcut değil."
Gazı İtalya'ya ve dolayısıyla Avrupa'ya kadar getirmenin şimdilik tek yolu Mısır aracılığıyla sıvılaştırılmış gaz ihracatı. Gerekli sürenin ise hala test edilmesi gerekiyor.
