ABD'nin Afganistan'ın dondurulan 7 milyar dolarının 3 buçuk milyar dolarını 11 Eylül kurbanlarına, halen devam eden hukuki süreçleri ve tazminat talepleri için ayırması Afganistan halkının tepkisine neden oldu.
Taliban yönetiminin sözcülerinden Muhammed Naim, söz konusu kararı “Afgan halkının varlıklarının çalınması” olarak değerlendirirken bir diğer sözcü İnamullah Samangani, ABD Başkanı Joe Biden’ın uzun zamandır “parçalanmış bir Afganistan” arzusunu taşıdığını söyledi.
Afganistan Merkez Bankasından yapılan açıklamada, “ilgisiz amaçlar” için söz konusu paranın “bölüştürülmesinin” kabul edilemez olduğu ifade edildi.
Biden’a gösterilen tepkiler Afganistan sokaklarından da yükseliyor.
Heratlılar, Biden’a “İşgalin Afganistan’a verdiği zarar ne olacak” diye soruyor.
“Paralar Afgan halkına ait”
Elektrik malzemesi satan 32 yaşındaki Yaser Kerimyar, söz konusu paraların Afgan halkına ait olduğunu vurguladı.
Ülkedeki ekonomik krizin derinleşmesinde ABD’nin büyük payı olduğunu kaydeden Kerimyar, şu ifadeleri kullandı:
“Biden parayı 11 Eylül kurbanlarına tahsis etmek yerine buyursun gelsin fakir ve bahtsız Afganistan halkına tahsis etsin. Çünkü onları bombaladılar ve Afganistan’ı yağmaladılar. Bu paralar mağdur Afgan halkının parasıdır. Ve onlara ödenmelidir.”
Kerimyar, Biden’a Afganistan işgalinin verdiği tahribatın telafi etmesi çağrısında bulundu.
“Pakistan sorumlu tutulmalı”
42 yaşındaki İşçi Muhammed Nadir Kazizade, 11 Eylül saldırılarında Pakistan’ın El-Kaide’yi desteklediğini, bu nedenle ABD’nin Afganistan’ı değil Pakistan’ı sorumlu tutması gerektiğini söyledi.
Afganistan halkına işgal boyunca büyük zulümler yapıldığını savunan Kazizade, “Bu paralar Afganistan halkının parası. Hiçbir ülkenin bu paraları sahiplenme yetkisi yok. Bu saldırıları Pakistan ve El-Kaide yaptı. Pakistan içlerinde aktiflerdi. Pakistan sorumlu tutulmalı. Gariban Afganistan halkı değil.” dedi.
Afganistan halkına ait paraların ödenmesi gerektiğini kaydeden Kazizade, “Ne zulümler ettiler. Bizi çaresiz bıraktılar. Göçe zorladılar. Hatta Avrupa ülkelerine kadar göçmek zorunda kaldık. Başkalarının yaptığı zulüm nedeniyle neden Afganistan halkı sorumlu tutulsun?” ifadelerini kullandı.
“Uluslararası yasalara göre yanlış”
Herat’taki Tank-ı Merkez meydanında yaklaşık 15 yıldır bakkal dükkanı 34 yaşındaki Muhammed Harun Resuli, Biden’in söz konusu karardan bir an önce dönmesi gerektiğinin altını çizdi.
İşgal boyunca binlerce Afgan sivilin yok yere hayatını kaybettiğini belirten Resuli, “Bu uluslararası yasalara göre yanlış bir adımdır. Bu paralar beytülmaldır, kamuya aittir. Uluslararası toplum bu konuyu incelemek zorunda. Çünkü öncelik Afganistan halkındadır.“ diye konuştu.
“O paralarda bizim hakkımız var”
Kebap ustası olarak çalışan 27 yaşındaki Besir Ahmed Haydari, ABD’nin çekildiği dönemde ülkenin yetişmiş kesimini götürdüğünü belirterek bunun Afganistan’a verilen en büyük zararlardan olduğunu söyledi.
Bunun yanında söz konusu rezervlere de el konulmasını sömürü olarak nitelendiren Haydari, “20 yıl boyunca ülkemizi işgal ettiler. Hiçbir şey de yapmadılar. Madenlerinizi sömürdüler. Bize hiçbir şey kalmadı. Ölen biz olduk. Bombalamalarda biz öldük. O paralarda (11 Eylül kurbanlarına tahsis edilen) bizim emeğimiz var.” ifadelerini kullandı.
“Böyle bir karar alınmamalıydı”
Beş yıldır parfüm ürünleri satan 27 yaşındaki Nasır Muhammedi, “Biden böyle bir karar almamalıydı. Bu paralar Afganistan’a ödenmeliydi. Çünkü halk fakirlik içerisinde yaşıyor. Afgan halkına tahsis edilseydi, yaşam koşulları iyileşirdi.”
Kararı Biden imzalamıştı
ABD Başkanı Joe Biden, imzaladığı kararnameyle Afganistan Merkez Bankasının dondurulmuş 7 milyar dolarının tamamının kullanıma açılmasına ve bu paranın 3 buçuk milyar dolarlık kısmının insani yardım temelinde doğrudan Afgan halkına aktarılmasına karar vermişti.
Biden, kalan 3 buçuk milyar doların ise 11 Eylül kurbanlarının halen devam eden hukuki süreçleri ve tazminat talepleri için ayrılması yönünde adım atmıştı.
