2011 yılında başlayan iç savaşta yüz binlerce masumu katleden Esed rejimi sona yaklaştı. 27 Kasım’da büyük bir operasyon başlatan muhalif gruplar, dün güneyden başkent Şam’a girdi. Şam’daki rejim askerleri birliklerini terk edip kaçarken, şehir merkezinden çekilen görüntülerde Esed’in posterlerinin yırtıldığı, babası Hafız Esed’in heykellerinin yıkıldığı görüldü.
Suriyeli muhalif gruplar, 27 Kasım'da başlattıkları operasyonlarda, 11 gün içinde Halep ve Hama'yı ele geçirdikten sonra güney bölgelerin de operasyonlara katılmasıyla Esed rejimini başkent Şam'a hapsetti. Kuzeyden hareket eden "Düşmanı Caydırma Operasyon Odası"na bağlı gruplar, Humus kent merkezi yakınlarında rejim militanlarının mevzilerine dron ve top ateşi saldırıları başlattı.
AĞIR KAYIPLAR VEREN REJİM HUMUS'U TERKETTİ
Humus'un merkezine ilerleyen muhalif savaşçılar, El-Hamrat, El-Humeys, Sa'n el-Esved, ve Ayn Huseyn beldelerinde kontrolü sağladı. Rejim askerlerine de "Esed ailesini terk etme çağrısı" yapıldı. Ancak çağrıya uymayan rejim askerleri savunma hatları kırılınca Humus'tan çekildi. Gece saatlerinde iç kesimlere giren muhalif gruplar kent merkezini ele geçirdi. Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus'ta taraflar arasındaki çatışmalar, bu sürede kaydedilen en yoğun çatışma olarak kayıtlara geçti. Rejim, grupların ilerleyişini durdurmak için yoğun hava saldırıları düzenledi. Şiddetli çatışmaların ardından, çok sayıda kayıp veren rejim güçleri kent merkezinden çekildi. Güneydeki Dera'dan hareket eden "Zincilerleri Kırma Operasyon Odası"na bağlı muhalifler, Dera ve Kuneytira'da rejimin çekildiği noktaları alarak başkent Şam'a ulaştı. ABD'nin SuriyeÜrdün- Irak sınır üçgenindeki Tenef Askeri Üssü'nde eğitip donattığı Ceyş Suriye el-Hurra (Suriye'nin Özgür Ordusu) savaşçıları ise Humus'un doğusundaki Tedmur (Palmyra) ve Deyri Zor-Humus yolu üzerindeki Karyateyn beldeleri başta olmak üzere tüm stratejik noktaları ele geçirerek Şam'ı doğudan kuşatmış oldu.
DERA VE SUVEYDE TAMAMEN ÖZGÜR
Muhaliflerin ilerleyişi karşısında çözülen rejim unsurları kıyafetlerini değiştirerek kaçarken, güneyden hareket eden muhalif savaşçılar Şam'ın dış mahallelerine ulaştı. Muhaliflerin Humus'ta ilerlemesiyle birlikte Suriye'nin güneyinde halk ayaklanmasını başlatan şehir Dera'da, silahlı muhalif gruplar rejime ait birçok noktaya saldırılar başlattı. Özellikle rejimin bölgedeki en büyük askeri üssü olan 52. Tugay'ın da ele geçirilmesinin ardından rejim Savunma Bakanlığı, Dera ve Suveyde'deki bütün kuvvetlerini Şam'a kaydırdı. Nüfusunun büyük çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyde'de ise yerel silahlı gruplar rejim unsurlarını tamamen kentten çıkardı. 1 yılı aşkın süredir kentte protesto eylemlerini sürdüren yerel halk, rejim milislerinin çekilmesiyle kentteki Hafız Esed ve Beşşar Esed heykellerini parçalamaya başladı. Humus, Suveyda ve Adra cezaevleri ele geçirilerek mahkumlar serbest bırakıldı.
ŞAM OPERASYONU BAŞLADI
Zincirleri Kırma Operasyon Odası tarafından yapılan açıklamada, güneyden başkent Şam'a 10 kilometre yakına ulaşıldığı belirtildi. Aynı saatlerde yerel kaynakların paylaştığı görüntülerde, Şam'ın güneyindeki El-Kisve beldesinde bulunan rejime bağlı zırhlı araçların Seyyide Zeynep bölgesine doğru geri çekildiği görüldü.
DOĞU GUTA'DAN DA KAÇTILAR
Silahlı grupların başkentin güney banliyölerine girmeye başlamasının ardından rejim güçleri, Doğu Guta'dan ayrılıyor. Esed rejimi güçleri, Doğu Guta'daki Haresta, Arbin ve Duma bölgelerinden çekildi. Suriye rejimi, 21 Ağustos 2013'te başkent Şam'ın muhalifler tarafından kontrol edilen Doğu Guta bölgesinde kimyasal silaha başvurarak 1400'den fazla sivili öldürmüş, muhalifler, Nisan 2018'de Doğu Guta'yı boşaltmıştı.
İSRAİL SINIRI TAMAMEN KONTROL ALTINDA
Öte yandan, rejime bağlı militanların Suriye'nin güneyindeki Kuneytira kent merkezinden çekilmesiyle Suriye-İsrail sınırı tamamen muhaliflerin kontrolüne geçti. Muhalif gruplar, Kuneytira'da Emniyet Müdürlüğü binası önünde kentte kontrolü devraldıklarını ilan etti. Gelişmeleri takip eden İsrail kuvvetleri ise cuma gecesi boyunca Dera ve Kuneytira bölgelerinde "Esed rejiminin kimyasal silah depoladığını" bildirdiği çeşitli noktaları vurdu. İsrail kanal 12 de işgal ordusunun, bombardımanları, bu silahların muhaliflerin kontrolüne geçmesinden endişe ettiği için yaptığını aktardı.
Hangi şehir kimlerin elinde?
Suriye'de yaşanan son gelişmelerle harita hızlı bir şekilde değişiyor. Muhaliflerin kuzey, güney ve güneydoğudan hareket etmesinin ardından Halep, Hama, Humus, Dera ve Kuneytira rejimden alındı. Suveyde'de de muhalefete destek olan yerel halk, rejim güçlerini kentten kovarak hakimiyeti sağladı. Kentteki çoğunluğu Dürziler oluşturuyor. Kuzeybatıdaki İdlib ise 2014 yılından beri muhaliflerin elinde bulunuyordu. Suriye'nin kuzeydoğusunda bulunan Rakka ve Haseke, 2016 yılından beri ABD destekli terör örgütlerinin kontrol altında. Terör örgütü PYD/PKK'nın başını çektiği Suriye Demokratik Güçleri (SDG), rejim güçlerinin çekildiği Irak sınırındaki Deyri Zor'da da kontrolü sağladığını ilan etti. Halihazırda Esed rejiminin elinde başkent Şam'ın yanı sıra, Akdeniz sahilindeki Lazkiye ve Tartus kaldı.
Rejim Irak'a kaçtı
Suriyeli muhaliflerin, Suriye'nin orta ve güney kesimlerinde kontrolü sağlayarak Şam yakınlarına ulaşmasının ardından, ülkenin doğusundaki Deyri Zor'a bağlı El-Bukemal beldesinde bulunan çok sayıda rejim militanı Irak'a kaçtı. Irak Ordusu, rejime bağlı yaklaşık 2 bin unsurun bölgede bulunan El-Kaim Sınır Kapısı'ndan Irak'a girmesine izin verdiğini duyurdu.
Trump: ABD karışmamalı
ABD’nin seçilmiş Başkan Donald Trump, sosyal medya platformu Truth Social’dan yaptığı paylaşımda, Washington’ın Suriye iç savaşına karışmaması gerektiğini söyledi. Trump, “Bu bizim savaşımız değil. KARIŞMAYIN" ifadelerini kullandı. Trump, Esed'ın müttefiki Rusya'nın Ukrayna Savaşı nedeniyle Suriye'deki yürüyüşü durduramayacağını belirtti. Bloomberg'de yer alan bir haberde ise rejimin BAE üzerinden ABD'ye teklif göndererek muhalifleri engellemesini istediği iddia edildi. Esed'in bunun karşılığında İran bağlantılı tüm gruplarla bağlantısını keseceğini ifade ettiği öne sürüldü.
