Abdest, İslam dininde önemli bir ibadettir. Hem bedensel hem de ruhani temizliği ifade eder. Abdest alarak namaz gibi ibadetlere hazırlanırız ve Allah’a daha yakın hissederiz. Peki Abdestin sadece farzları yapılırsa abdest geçerli olur mu? İşte konuya ilişkin diyanet fetvası.
Abdestin sadece farzlarıyla abdest alınırsa abdest geçerli olur mu?
Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığının, abdestin sadece farzlarıyla yetinildiğinde geçerli olur mu? sorununa yanıtı şu şekilde oldu:
Abdestin farzları ve sünnetleri nedir?
Hanefîler'e göre abdestin farzları, Kur’ân-ı Kerîm’de (el-Mâide, 5/6) ifade edildiği üzere; yüzü yıkamak, kolları dirseklerle birlikte yıkamak, başı mesh etmek, ayakları topuklarla birlikte yıkamaktır (Mevsılî, el-İhtiyâr, 1/7).Şâfiîlere göre bu şartlara ilaveten, abdeste niyet etmek ve tertip (abdest organları yıkanırken âyetteki sırayı gözetmek) de farzdır (Şirbînî, Muğnî’l-muhtâc, 1/167-180).
Hanbelîler, tertibi ve bir görüşlerinde organların ara verilmeden art arda yıkanmasını (muvâlâtı) (İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/100,101); Mâlikîler ise niyet ve abdest organlarının art arda yıkanması yanında, organların yıkanırken ovulmasını da abdestin farzlarından sayarlar (Haraşî, Şerhu Muhtasar, 1/120).
Abdestin ittifak edilen farzlarının ayrıntılarıyla ilgili de mezhepler arasında bazı farklılıklar vardır. Hanbelîlere göre yüzü yıkamanın kapsamına ağza ve burna su vermek dâhildir (İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/87, 88). Aynı şekilde hem Mâlikîler hem de Hanbelîlerce tercih edilen görüşe göre başın tamamını mesh etmek farzdır (İbn Kudâme, el-Muğnî, 1/92-94; Haraşî, Şerhu Muhtasar, 1/124-125).
Abdest nasıl alınır?
Sünnetlerine ve adabına (Buhârî, Vudû, 7; Ebû Dâvûd, Taharet, 50) riayet edilerek, abdest şöyle alınır:
Abdestin Fazileti
Abdest, hem erkeklerin hem de ruhsal temizliğini sağlar. Günahların çoğalmasına vesile olduğuna inanılır ve ibadetlerin Allah'ın kabul edilmesinde önemli bir rolü vardır. Peygamber Efendimiz (s.a.v) , abdest almayı imanın geç saatlerinde tanımlamıştır.
Abdest Bozan Haller
Büyük ve küçük abdest yapmak
Uyku
Bayılmak
Kusmak (ağza dolmuşsa)
Kan veya irin gelmesi
Akıl hastalığı
Gülmek namazı ve abdesti bozar mı?
Namazda aslolan kulun Rabbinin huzurunda olduğu bilinciyle huşû içerisinde kılınmasıdır. Fakat elde olmayan sebeplerle meydana gelen gülmenin namaza etkisi üç şekilde değerlendirilir:
a) Namazda iken yanındakilerin duyabileceği şekilde sesli olarak gülmek: Bu şekilde gülmekle Hanefîler'e göre hem abdest hem de namaz bozulur (Serahsî, el-Mebsût, 1/77; Merğinânî, el-Hidâye, 1/18). İbn Üsâme’nin babasından naklettiği bir hadiste şöyle denilmektedir: “Biz Resûlullah’ın peşinde namaz kılarken görme özürlü birisi bir çukura düştü. Biz de adamın hâline güldük. Bunun üzerine Resûlullah yeniden abdest alıp namazı baştan itibaren iade etmemizi emretti.” (Dârekutnî, es-Sünen, 1/295-296 [601; Ebû Dâvûd, Merâsîl, 75 [8]; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, 1/226 [679]).
b) Şâfiîlere göre kahkaha namazı bozsa da abdesti bozmaz. Çünkü namazın dışındayken kahkaha abdesti bozmadığına göre namazdayken de bozmaz (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, 1/140).
c) Namaz kılan kimsenin kendisinin duyabileceği kadar gülmesiyle yalnızca namaz bozulur. Kişinin kendisinin ya da yakınındakinin işitmeyeceği şekilde gülümsemesi namazı da abdesti de bozmaz (Mevsılî, el-İhtiyâr, 1/11).